Studenten van ROC Friese Poort ontwikkelen in hun onderwijs een relatief sterk besef dat zij - in hun vak en als burger - een zinvolle bijdrage kunnen leveren aan de samenleving. Ook versterken zij merkbaar hun kritische denkvaardigheden, blijkt uit een groot onderzoek naar het effect van de inzet van de school op brede vorming en het vak burgerschap. Remco Meijerink, voorzitter van het College van Bestuur, heeft het rapport ter inspiratie gestuurd naar minister Robbert Dijkgraaf (Onderwijs).
De opbrengst van het vak burgerschap in het mbo is niet voldoende, stelde Dijkgraaf onlangs in een brief aan de Tweede Kamer. ‘Het is belangrijk om je naast een beroepsopleiding breder te ontwikkelen en sociaal-maatschappelijke kennis en vaardigheden te kunnen opdoen.’ Maar: ‘Het blijkt voor mbo-scholen niet eenvoudig om burgerschap een volwaardige plek in het onderwijs te geven.’ De eisen aan inhoud en kwaliteit zijn te vrijblijvend, vindt de minister, en de bekwaamheid van docenten krijgt onvoldoende aandacht.
Voorbereiden op het leven
Dat kan ook anders, reageert Remco Meijerink in zijn brief aan de minister. Vanzelfsprekend stuurde hij het rapport mee van het onderzoek dat het Instituut voor Maatschappelijke Relevantie uitvoerde onder leiding van professor Arjo Klamer (Erasmus Universiteit).
Klamer bracht aan de hand van data en gesprekken met studenten, docenten en stakeholders in kaart hoe studenten zich ontwikkelen op een aantal belangrijke ‘bedoelingen’ waarop ROC Friese Poort stevig inzet: het belang van politiek zien, vaardig in kritisch denken, zich medeverantwoordelijk voelen voor de samenleving, het gevoel een zinvolle bijdrage te kunnen leveren én zich kunnen inleven in het perspectief van andersdenkenden.
ROC Friese Poort leidt nadrukkelijk op voor een vak én het leven, stelt Klamer. Hierin gaat het niet alleen om onderwijs in burgerschap, maar ook om brede en persoonlijke vorming in allerlei vakken. Dat is een uitgesproken keuze voor waardenvol onderwijs. Zo geeft Meijerink in het rapport aan dat hij het nogal ‘schraal’ vindt als zijn school louter goede koks aflevert. ‘Een student die zegt: ik ben een redelijke goede kok én een completer mens geworden, dat vind ik veel waardevoller.’
Collega-bestuurder Alice Muller stelt dat ROC Friese Poort de taak heeft om jongeren voor te bereiden op het leven en hier de tijd voor moet nemen, ook bij toenemende druk van de arbeidsmarkt om zo snel mogelijk aan de slag te gaan.
Meetbaar effect
Maar hoe doe je dat? En hoe meet je het effect? Klamer keek niet louter naar kennis van bijvoorbeeld politiek, maar bracht vooral in kaart hoe waarden van studenten zijn veranderd. Belangrijk is dan onder meer inspirerende vormen zoeken om te ‘doen’, om je te verbinden met de omgeving in allerlei maatschappelijk activiteiten. Door vrijwilligerswerk bijvoorbeeld, of een bezoek aan een azc of een voedselbank en hierover het goede gesprek aangaan…
Dan is wel degelijk te zien dat veel studenten zich ontwikkelen in met name het gevoel dat zij een zinnige bijdrage kunnen leveren en hun vermogen tot kritisch denken. Op andere gebieden was het effect minder sterk merkbaar. Toch is dat een andere uitkomst dan in veel andere onderzoeken, stelt Meijerink in zijn brief aan Dijkgraaf, die zich vaak focussen op meetbare kennis en hierdoor scholen weinig ruimte geven voor een eigen invulling.
Zeker, er valt ook bij ROC Friese Poort best wat te verbeteren. Zo is het zaak om voortdurend de docenten te scholen, want zij zijn sterk bepalend voor de kwaliteit van het vak inburgering. Dat vraagt ook om samen optrekken. En hierin is zeker winst te halen met onder meer collega’s van het Friesland College, waarmee ROC Friese Poort binnenkort gaat fuseren. Ook het Friesland College zet sterk in op brede vorming van studenten, dus hier gaat het echt om het bundelen van krachten. Onlangs waren alle docenten burgerschap van beide scholen al voor het eerst bijeen in een gezamenlijke inspiratiedag.
