Een slimme app die bedrijf en stagiaire heel objectief aan elkaar koppelt, dat kan wellicht helpen. Of een Matchmaker, die louter kijkt naar ‘skills’ en niet naar de achtergrond. Of een apart Ministerie van Diversiteit, om allerlei activiteiten aan te jagen… Hoe helpen we stagediscriminatie vlot de wereld uit? Aangespoord door Robbert Dijkgraaf, minister van onderwijs, zochten studenten en professionals uit het Friese mbo met mensen uit bedrijven en andere organisaties naar originele manieren om alle studenten gelijke kansen te geven.
We mogen trots zijn op ons mbo, stelde Dijkgraaf online - vanachter zijn bureau in Den Haag - bij de start van deze bijeenkomst in de Blokhuispoort in Leeuwarden. ‘Daarom is het extra zuur dat niet alle studenten hier volop gebruik van kunnen maken.’ Discriminatie is een hardnekkig probleem, als het aankomt op jezelf ontwikkelen in een stage. Teveel studenten komen moeizaam aan een mooie plek of lopen onderweg vast. ‘Dat gebeurt nog steeds. We zoeken dan ook naar onorthodoxe ideeën.’
In vijf sessies in het land verzamelt het ministerie allerlei voorstellen om ze straks samen te voegen tot één plan, dat - zo is de ambitie - stagediscriminatie in déze regeerperiode uit de wereld helpt. Dijkgraaf: ‘Niet halveren of zo, maar helemaal weg!’
Ingrijpend
Een stevige ambitie, maar het probleem is ook complex én ingrijpend. Verhalen uit de praktijk? Die zijn er legio, als het gaat om belemmerende vooroordelen. Over afwijzende reacties op een brief met een buitenlandse naam eronder, want dat is - zuur genoeg - bijna een klassieker. Maar ook kan het gaan om LHBTQ-jongeren, om het niveau van opleiding of zelfs de woonplaats.
‘Ik heb meegemaakt dat bedrijven op het platteland geen studenten uit de stad wilden’, stelde Carla van der Leij van het Friesland College. ‘Zij zouden lui zijn. Andersom wilden bedrijven in de stad geen jongeren uit de dorpen, omdat zij te lomp zouden zijn.’ En wat doe je dan, als begeleider? Zo vertelde Evert Hoekstra van ROC Friese Poort hoe lastig hij ’t vond dat hij geen meisjes meer naar een bedrijf kon sturen, omdat ze daar lastig werden gevallen met seksueel getinte opmerkingen. ‘Dan hou je ’t maar op jongens, omdat je die plek nodig hebt. Maar het voelt niet goed!’
Schrijnend blijven de verhalen over gebrek aan kansen door afkomst van elders. Mohammed Khdeer ondervond het zelf, toen hij uit Syrië naar Nederland kwam en als ervaren marketingmanager door zijn jobcoach werd verwezen naar een baan op de kinderboerderij. ‘Niet voor even, maar voor altijd op dat niveau omdat ik geen diploma’s had. Dat stond blijkbaar voor een laag IQ.’ Hij liet het er niet bij zitten, ging naar de havo, vervolgens het hbo en werkt nu als regiocoördinator serviceteam bij Arriva Noord. Met veel tijd en aandacht voor begeleiding van stagiaires: ‘Dat maakt het verschil!’
Alle talent nodig
Het fenomeen is bekend, maar vooroordelen en discriminatie blijven vaak onderhuids. Zo heeft de SBB een speciaal meldpunt, maar er komen weinig klachten binnen. Aan de andere kant werkt het probleem ook door aan de ‘andere kant’, bij werkgevers die zo talent mislopen. En daar ligt ook een kans om stagediscriminatie aan te pakken. ‘Door krapte op de arbeidsmarkt kunnen bedrijven het zich steeds minder permitteren om selectief te zijn’, stelde Alie Feenstra van de SBB. ‘Ze moeten wel.’ En dan kan elke positieve ervaring doorwerken.
Het draait om, merkt ook studente Mandy Herrema van ROC Friese Poort: ‘Wij hebben meer te kiezen. Dan kijk je eens op een website van een bedrijf en kijk je of ’t je aanstaat, ook qua sfeer.’ En dan telt openheid zeker mee. Stagiaires worden schaars, aldus Tamara Sloothaak van de SBB: ‘Dat is een goede golf om op te surfen.’ Maar ook dan is het zaak om te zorgen voor goede begeleiding. De praktijk is niet altijd vriendelijk. Hoe stevig sta je als stagiaire in je schoenen, als een oudere patiënt in de zorg aangeeft niet door ‘een zwarte’ gewassen te willen worden… Dan heb je steun nodig.
En was er ook een ei van Columbus? Er gingen veel ideeën mee naar Dijkgraaf en zijn ministerie. Voor het aanjagen van allerlei activiteiten om iedereen te wijzen op alle kansen die nu blijven liggen, liefst met een eigen minister. En hoe voorkom je vooroordelen bij de start? Met een app bijvoorbeeld, waarin zowel het bedrijf als de student zoeken naar een match op basis van vinkjes voor kenmerken en skills. ‘Zonder naam en zo, maar wel met een quote aan beide kanten', stelde FP-studente Ayla Bunch. En een review, waarop een student kan lezen of een bedrijf ’t echt waarmaakt.
Deze bijeenkomst is op initiatief van het ministerie van onderwijs georganiseerd door ROC Friese Poort, het Friesland College en O3 Leeuwarden.
